Wet Verbetering Poortwachter

Tekst: Nick Steenkamp

Snel en effectief ingrijpen bij verzuim is belangrijk.

Het is belangrijk dat je als (chronisch) zieke weet hoe je op het werk met je klachten om kan gaan. In de praktijk blijft het moeilijk om tijdens een ziektewetperiode en re- integratie te communiceren over je ziekte en klachten. Werkaanpassingen worden veelal niet doorgevoerd en dat je zelf de regie kan nemen is niet bekend. Veelal lopen zieke werknemers achter de feiten aan. FES organiseert daarom samen met Stichting Positive Life

Om het aantal werknemers dat langdurig ziek is, terug te dringen en de WAO-instroom drastisch te beperken , is in 2002 de Wet Verbetering Poortwachter ingesteld.

Uitgangspunt hierbij is dat snel en effectief ingrijpen het verzuim korter maakt. De wet gaat de strijd aan met langdurig verzuim door ziekte en verlangt dat werkgever en werknemer zich samen met arbodienst of gecertificeerde bedrijfsarts inspannen om de getroffen werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen.

Gezamenlijke inspanning

A1s je ziek bent, ben je samen met ie werkgever verplicht er alles aan te doen om je terugkeer in het arbeidsproces te activeren. Dat is niet altijd mogelijk. Hierover zijn veel onduidelijkheden. Bewustwording van je rechten en plichten is heel belangrijk. Ais je net chronisch ziek bent verklaard, sta ie vaak niet sterk in je schoenen. En juist op dat moment wordt er van je gevraagd dat je je behoorlijk zakelijk en assertief opstelt. Je moet in goed gezamenlijk overleg met je werkgever, de arbodienst, je huisarts/behandelend artsen en het thuis front 'onderhandelen' en beslissen over jouw toekomst op het gebied van werk. Vaak spelen er tegenstrijdige belangen.

De belangen van de werkgever, jouw belangen en de visie van de arbodienst kunnen behoorlijk uiteen lopen.

Wat mag er wel en niet? Kennis van de regelgeving is heel belangrijk.

1e spoor traject - onmiddellijk na je ziekmelding

Een casemanager (iemand van het eigen bedrijf of een arbodienst) dient bij ziekte een strak tijdpad te bewaken. Vanaf het eerste moment van verzuim moet er actie ondernomen worden en kunnen er activiteiten worden opgezet zoals een aangepaste werkplek en/of functie, gedeeltelijke werk hervatting en andere werktijden. Wanneer duidelijk is dat het verzuim langer duurt dan zes weken moet een bedrijfsarts een probleemanalyse opstellen. In deze probleemanalyse staat een beschrijving van de aard van de beperkingen, de mogelijkheden, de doelstelling (terugkeer in eigen functie, dan wel in aangepast werk of een andere functie) en een werkhervattingsprognose. Zowel werkgever als werknemer hebben de verplichting het re-integratiedossier bij te houden.

A11e gegevens en resultaten worden hierin verwerkt.

In de praktijk zal de arbodienst of de bedrijfsarts aangeven welke interventies er voor de werkgever worden ingezet. Het is belangrijk dat jij je a1s werknemer ervan bewust bent dat je ook sturing mag geven aan het proces. Dat je vooral aangeeft wat jij nodig hebt. Wanneer terugkeer in de eigen functie, soms met aanpassingen, mogelijk is, is het van belang dat het re-integratieproces goed wordt begeleid om terugval te voorkomen.

2e spoor traject - na een jaar en langer

Na een ziekteperiode van ruim een jaar, als blijkt dat de werknemer niet terug kan keren in het bedrijf, moet de werkgever de werknemer een 2e spoor traject aanbieden.

Mocht al na zes weken helder zijn dat de zieke werknemer niet meer kan terugkeren in eigen werk, dan kan een ze spoor traject eerder worden ingezet. De werknemer mag ook zelf een begeleider zoeken voor het 2e spoor traject . Zo kan een ervaringsdeskundige coach je wegwijs maken op het gebied van jouw rechten en plichten. De werkgever is medeverantwoordelijk voor begeleiding naar een functie buiten het bedrijf waar je als chronisch ziekte wel je kwaliteiten kunt inzetten.

De werkgever heeft een loondoorbetalingsverplichting van 104 weken bij arbeidsongeschiktheid. Tijdens deze zogenaamde wachttijd voor de WIA geldt ontslagbescherming. Ziekteperioden die elkaar opvolgen met minder dan vier tussenliggende weken worden bij elkaar opgeteld om te bepalen wanneer de ro4 weken verstreken zijn. A1s een werknemer hersteld is gemeld en na 28 dagen weer opnieuw uitvalt, is er geen sprake meer van zogeheten keten-doortelling en wordt de wachttijd voor de WIA weer opnieuw gestart.

A1s een werknemer a1le taken van zijn werk weer in volle omvang kan verrichten, is er geen sprake meer van arbeidsongeschiktheid en moet de werknemer volledig hersteld worden gemeld.

In de praktijk ligt bij bovenstaande een grote valkuil. De werknemer is vaak niet op de hoogte of hij weer beter is gemeld. Als de werknemer in de ziektewet wordt gehouden, loopt de termijn van de ziektewet door. Dat kan tot een pijnlijke situatie leiden waarin de werknemer vaalk alsnog zijn baan verliest. Blijf zelf dus op de hoogte van je ziek of beter melding!

Verzuim einde tweede jaar

Aan het einde van het tweede jaar van verzuim dient de werknemer een WIA aanvraag met het re integratie verslag in bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). De WIA (Werk en inkomen naar arbeidsvermogen) is een nieuwe versie van de WAO (Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering).

 Uitgangspunt van de WIA is dat mensen snel en verantwoord re integreren en zoveel mogelijk deelnemen aan het arbeidsproces.

WIA-uitkering

Werknemers krijgen een WIA uitkering als het niet volledig lukt om het verdienvermogen te benutten. Dat betekent dat ze een compensatie ontvangen voor het gedeelte dat ze niet kunnen werken. A1s werknemers meer dan 35% arbeidsongeschikt zijn door een structureel gebrek of ziekte, dan hebben ze recht op de WIA uitkering. De hoogte is afhankelijk van het arbeidsongeschiktheidspercentage. De WlA-uitkering kan geweigerd worden als het UWV beslist dat er te weinig inspanningen voor re-integratie zijn verricht door de werknemer en/of de werkgever. De werkgever moet dan langer loon doorbetalen.

Vuilnisbak-diagnose

In de praktijk blijkt dat verschillende bedrijfsartsen bij het UWV verschillend met flbromyalgie en chronische vermoeidheid omgaan. In het ergste geval word ie a1s werknemer 'vuilnisbak-diagnose' verweten, zoals werkelijk is gebeurd.

Bij de WIA keuring gaat het om de belasting/belastbaarheid; wat kan je nog wel. A11emaal gerelateerd aan de werkzaamheden die de persoon uitoefent in haar beroep. Na het opstellen van een FML (functiemogelijkheden lijst) en een beoordeling van de arbeidsdeskundige wordt bepaald hoe groot de beperking van de c1iënt is. Veel werknemers hebben het gevoel dat het aantal uren te beperkt ingekort wordt en dat zij ondanks de opgelopen beperkingen door fibromyalgie toch geacht worden aan het werk te gaan. Je staat a1s het ware met je rug tegen de muur. Het is van belang dat je a1s c1iént je beperkingen goed onderbouwt.

Een huisarts en reumatoloog kunnen de ernst van de situatie toelichten. Als je met jouw werkgever van mening verschilt over de vraag of je ziek bent of over de aanpak van je re integratie, dan kun je bij het UWV een zogenaamd deskundigenoordeel (second opinion) aanvragen.

IVA en WGA

De WIA bestaat uit twee regelingen: de Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA) en de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). De IVA is een uitkering voor werknemers die naar verwachting nauwelijks tot geen inkomen hebben vanwege hun ziekte.

De WGA vult het inkomen aan a1s werknemers gedeeltelijk arbeidsgeschikt zijn. De werkgever kan als eigenrisicodrager kiezen om geen premie voor het WGA gedeelte te betalen. Hij neemt dan wel de kosten van de eerste tien WIA-jaren op zich.

Tot slot

Deze regelgeving klinkt ingewikkeld en vaak is het dat ook. Maar toch is het heel belangrijk om ervan op de hoogte te zijn, omdat deze regelgeving je situatie a1s (gedeeltelijk) verzuimende werknemer bepaalt. Het hele traject van ziek worden tot WIA/WGA vraagt vaak veel van je a1s je tegelijkertijd ook nog ziek bent. Daarom geeft FES voorlichting over de zakelijke kant en over ondersteuning bij een dergelijk traject. De inleiders die de voorlichting verzorgen zijn ervaringsdeskundigen én professioneel coach.

Nick Steenkamp (1943) studeerde andragogische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij schreef diverse boeken. Nick werkt als publicist en columnist.