Column Hans van Dam: ERVARINGSDESKUNDIGEN

Gelezen in de nieuwsbrief van Hersenletsel.nl

Wie helpt mensen met hersenletsel en hun naasten om het leven weer min of meer op de rails te krijgen? Menigeen kijkt al snel naar de hulpverlening. Niet alleen voor revalidatie, maar ook daarna.

Thuis, waar het leven weer van alles vraagt en veel niet meer kan zoals het ging. Thuis waar gaandeweg soms wel een weg wordt gevonden, maar in andere situaties gaandeweg juist niet, of steeds minder.

Gespecialiseerde hulpverlening kan inderdaad belangrijke steun bieden. Onderdeel daarvan wordt meer en meer de inzet van zogeheten ervaringsdeskundigen: mensen die ook hersenletsel hebben opgelopen en dus weten welke moeilijkheden je zoal kunt

tegenkomen en wat kan helpen. Tot voor enige tijd terug beperkte het onderling contact zich tot lotgenotengroepen, bijvoorbeeld in NAH-cafés. Nu gaat lotgenotencontact een stap verder. Inzetis er nu ook in ondersteuning en zelfs in behandeltrajecten. Binnen de psychiatrie is deze ontwikkeling er al langer. Over het algemeen met succes, al werkt de inzet vanzelfsprekend niet bij iedereen. Ook naasten zijn ervaringsdeskundig, ook hun inzet kan veel brengen. 

Wat is de grote kracht van ervaringsdeskundigen? Ten eerste weten zij als geen ander hoe het leven door NAH overhoop kan worden gehaald. Het is een bekend feit: lotgenoten hebben maar een half woord nodig om elkaar te begrijpen. De betekenis hiervan kan niet worden overschat. Verder hebben ervaringsdeskundigen zelf het hersteltraject al gelopen, zij weten vaak precies waar de struikelblokken liggen. Daar kunnen anderen direct hun voordeel mee doen.

Ook over het gat waar velen na de revalidatie invallen, kunnen ze veel verduidelijken en vaak hebben ze belangrijke tips.

Ten derde weten zij hoeveel adem leven met NAH op de lange termijn vraagt. Leven met NAH is voor velen topsport, ervaringsdeskundigen weten er alles van en hebben ook vaak ondervonden wat helpt om het leven zo goed mogelijk vol te houden. Op al deze punten kunnen ervaringsdeskundigen lotgenoten en hun naasten ondersteunen. Mantelzorgers kunnen hetzelfde doen naar andere mantelzorgers. Zo kunnen mensen die de pech hebben te moeten leven met hersenletsel in het delen van hun ervaringen anderen vaak helpen ook een weg te vinden. 

 Er is eigenlijk maar één risico: als lotgenoten hun eigen ervaring als maat nemen. Dus denken dat hoe zij hun NAH hebben ervaren anderen dat ook zo zullen ervaren en wat hen heeft geholpen ook anderen zal helpen. Belangrijk is dat lotgenoten zich goed realiseren dat iedereen anders is en de manier waarop iemand zijn of haar NAH en de gevolgen ervaart altijd persoonlijk is. Op dit punt kunnen hulpverleners de ervaringsdeskundigen tot steun zijn. En zo kunnen hulpverleners en ervaringsdeskundigen samen optrekken. 

 Hans van Dam.