Risicofactoren
Risicofactoren
Gemiddeld overlijden 57 vrouwen en 51 mannen per dag aan een hart- of vaatziekte. In Nederland zijn ongeveer 1 miljoen mensen met hart- en vaatziekten. In 2020 zijn dat er waarschijnlijk 1,3 miljoen.
Waarom krijgt Jan wel een hartinfarct en zijn broer Kees niet? Dat heeft te maken met risicofactoren. Uw rookgedrag, uw bloeddruk en cholesterolgehalte bepalen onder andere uw risico.
Meten is weten. Als u weet dat u een hoog risico loopt op een hart- of vaatziekte, kunt u er tijdig iets aan doen. Voordat het te laat is.
Wat is een risicofactor?
Een risicofactor is 'iets' waardoor de kans op een ziekte toeneemt. Roken bijvoorbeeld. Rookt u, dan heeft u een grotere kans op het krijgen van een hart- of vaatziekte dan uw vriend die niet rookt.
Voordat u hartklachten krijgt, is er vaak al jaren sprake van slagaderverkalking. Hoe meer risicofactoren u heeft, hoe groter de kans dat uw vaten dichtslibben. Deze risicofactoren zijn:
- leeftijd
- roken
- te hoog cholesterolgehalte
- hoge bloeddruk
- overgewicht
- diabetes
- weinig beweging
- hart- en vaatziekten bij vader, moeder, broer of zus voor het 60e levensjaar
- mannelijk geslacht
- stress
- ongezonde voeding, bijvoorbeeld te veel verzadigd vet en zout
1 + 1 = 3
Of misschien wel 4. Risicofactoren versterken elkaar. Heeft u meerdere risicofactoren, dan is het totale risico groter dan de som der delen. In dit geval geldt 1+1 is in elk geval meer dan 2. Hoe meer risicofactoren, hoe groter het risico.
Eigen schuld?
Iemand rookt, eet ongezond en beweegt weinig. Hij krijgt een hartinfarct. Eigen schuld? Deels wel, deels niet. Een aantal factoren heeft u zelf in de hand, anderen kunt u niet beïnvloeden.
U bent geboren als man of vrouw en ook op uw leeftijd heeft u geen invloed. Via uw ouders staat uw erfelijke aanleg voor bepaalde aandoeningen vast. Ook dit is niet te beïnvloeden.
Maar hoeveel u beweegt, wat u eet en of u rookt: dat heeft u wel zelf in de hand!
Hoe bepaalt de huisarts het risico
Uw huisarts wil weten of u een hoog risico loopt op hart- en vaatziekten. Hij gebruikt een richtlijn om uw risico te schatten. Wat is dat voor richtlijn en wat wil hij allemaal van u weten?
Het opsporen en behandelen van risicofactoren voor hart- en vaatziekten heet cardiovasculair risicomanagement.
- Cardio = hart
- Vasculair = vaten
- Risicomanagement is het aanpakken van het risico
Uw arts werkt met een richtlijn. Deze richtlijn heet multidisciplinaire richtlijn cardiovasculair risicomanagement. Multidisciplinair wil zeggen dat er meerdere zorgeverleners met elkaar samenwerken, zoals:
- huisarts
- praktijkondersteuner
- diëtist
- fysiotherapeut
- psycholoog
- apotheker
In de richtlijn staat:
- wie moeten artsen onderzoeken op een verhoogd risico?
- wie wordt behandeld?
- waaruit bestaat de behandeling?
Wilt u uw risico weten?Uw huisarts kan uw risicofactoren voor hart- en vaatziekten in kaart brengen. Uw arts bespreekt uw leefstijl en stelt onder andere vragen over uw voeding, beweegpatroon en rookgedrag. Hij of zij bespreekt of er hart- en vaatziekten in uw familie voorkomen. Ook wil uw arts uw gewicht, lengte en buikomvang weten.
De arts bepaalt uw:
- cholesterolgehalte in het bloed
- bloeddruk
- glucosegehalte in het bloed
Moet iedereen zijn risico weten?
Nee. Neem in elk geval contact op met uw huisarts indien u tot een van de onderstaande groepen behoort:
- u heeft een hart- of vaatziekte of gehad
- u heeft diabetes
- u heeft een verhoogde bloeddruk
- u heeft een verhoogd cholesterolgehalte in uw bloed
- u bent een rokende man ouder dan 50 jaar
- u bent een rokende vrouw ouder dan 55 jaar
Uw huisarts bepaalt uw risico en bespreekt hoe u uw leefstijl kunt aanpassen. Indien nodig stelt hij een behandeling met medicijnen voor
Loop ik risico?
Welk risico loop ik nu? Helemaal zeker weet u dit nooit. Wel is het mogelijk een schatting te maken.
De risicotabel helpt u daarbij. Deze is bedoeld voor mensen:
- zonder hart- of vaatziekte
- zonder diabetes
U vindt deze tabel ook in de brochure Werken aan vitale vaten.
Wat moet u weten?
Om het risico te schatten heeft u de volgende meetgegevens van uw arts nodig:
- uw bloeddruk (bovendruk)
- uw cholesterolratio: uw totaal cholesterolgehalte gedeeld door uw HDL cholesterolgehalte
Voor de tabel is verder van belang:
- uw leeftijd
- uw geslacht
- of u roker bent of niet
Heeft u alle gegevens? In onderstaande tabel bepaalt u dan uw risico.
Een voorbeeld: U bent een man van 55 jaar die rookt, een bovendruk heeft van 160 mmHg en een cholesterolratio van 6.
Kijk in de tabel (klik op tabel voor openen in nieuw scherm):
- man
- roker
- leeftijd 55 jaar
- bovendruk 160 mm Hg
- cholesterolratio van 6
Voor de duidelijkheid: dit is het middelste blok helemaal rechts.
U ziet het cijfer 8 staan. Wat betekent dit? Dat u 8% risico loopt om de komende 10 jaar te sterven aan een hart- en vaatziekte.
Dit wilt u voorkomen. U ziet in de tabel gelijk het effect van enkele maatregelen:
- stel dat u stopt met roken, dan daakt uw risico naar 4%
- stel u stopt met roken én uw bovendruk daalt met medicijnen tot 120 mmHg, dan heeft u nog maar 2% risico om de komende 10 jaar te sterven aan een hart- en vaatziekte.
Dat klinkt beter, toch?
Heeft u al een hart- of vaatziekte of diabetes, dan is uw risico ten minste 2 tot 3 keer hoger dan mensen zonder deze ziekten. Dit percentage is afhankelijk van de ernst van de ziekte.
De percentages zijn schattingen. Het feit dat er veel hart- en vaatziekten in uw familie voorkomen vindt u bijvoorbeeld niet terug in de tabel. Uw arts zal dit wel meenemen in het maken van een schatting en het vaststellen van een behandeling.
Ken uw risico en pak uw risicofactoren aan!
- rook niet
- eet zo weinig mogelijk verzadigde vetten
- heeft u overgewicht, val dan af
- beweeg minimaal 30 minuten per dag
- vermijd stress
Bron: de Nederlandse Hartstichting
Voor meer informatie de Nederlandse Hartstichting
- Aangemaakt op .
- Laatste update op .
- Hits: 198
