Vijf vragen over een beroerte
Misschien heb je hem ook wel eens in je mailbox gehad. Zo'n doorstuurbericht over het redden van een mensenleven met de letters 'P.L.A.T.'. Het gaat om het herkennen van een beroerte door iemand te laten praten, lachen, armen omhoog te steken en de tong uit te steken. Schuilt er een kern van waarheid in dit soort berichten? GezondheidsNet vroeg het Marcel Vergeer van de Hersenstichting. 
1. Zit er een kern van waarheid in dit soort doorstuurberichten?
"Dit is een lastige vraag. Er zit wel een kern van waarheid in zulke berichten, maar het is allemaal erg kort door de bocht. Wij, en ook de Hartstichting, maken geen gebruik van PLAT, maar het internationale FAST, in het Nederlands vertaald als GAST: gezicht-arm-spraak-test.
Vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Als de mond scheef staat of een mondhoek naar beneden hangt, kan dit duiden op een beroerte. Vraag vervolgens aan de persoon om beide armen op te tillen en voor zich uit te strekken met de binnenzijde van de hand naar boven. Een wegzakkende of rondzwalkende arm kan duiden op een beroerte. Let ook op een veranderingen in spreken. Als een persoon onduidelijk begint te praten of niet meer uit zijn woorden komt kan dit ook duiden op een beroerte.
De T kan ook geworden gebruikt voor tijd. Het is belangrijk om bij één of meer van de signalen de tijd van aanvang van de verschijnselen te onthouden en door te geven aan de huisarts of 112. Dit is van belang bij de behandeling."
Vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Als de mond scheef staat of een mondhoek naar beneden hangt, kan dit duiden op een beroerte. Vraag vervolgens aan de persoon om beide armen op te tillen en voor zich uit te strekken met de binnenzijde van de hand naar boven. Een wegzakkende of rondzwalkende arm kan duiden op een beroerte. Let ook op een veranderingen in spreken. Als een persoon onduidelijk begint te praten of niet meer uit zijn woorden komt kan dit ook duiden op een beroerte.
De T kan ook geworden gebruikt voor tijd. Het is belangrijk om bij één of meer van de signalen de tijd van aanvang van de verschijnselen te onthouden en door te geven aan de huisarts of 112. Dit is van belang bij de behandeling."
2. Wat zijn de belangrijkste cijfers rondom een beroerte?
"Jaarlijks krijgen ongeveer 41.000 Nederlanders een beroerte, waarvan ongeveer eenvijfde overlijdt binnen een jaar nadat ze voor het eerst zijn opgenomen in het ziekenhuis. Beroerte is de tweede doodsoorzaak in Nederland en de belangrijkste oorzaak van invaliditeit. In driekwart van de gevallen treft beroerte iemand ouder dan 65 jaar."
3. Waardoor ontstaat een beroerte? Wat zijn de symptomen en wat gebeurt er precies?
"Bij een beroerte gaat er iets mis met de bloedcirculatie in de hersenen. Een beroerte kan een hersenbloeding of een herseninfarct betreffen. Het herseninfarct komt het meeste voor. Vanwege een dichtgeslibde ader of een bloedstolsel dat een hersenslagader verstopt, krijgt een deel van de hersenen te weinig bloed waardoor het hersenweefsel afsterft. Een hersenbloeding is het gevolg van een lek in een hersenbloedvat. Hierdoor kan bloed de hersenen in stromen.
Meestal is de slechte kwaliteit van de binnenwand van bloedvaten de oorzaak van een beroerte. Dit kan komen door ouderdom (aderverkalking), een ongezonde leefstijl, diabetes, een te hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterolgehalte.
Een beroerte ontstaat plotseling en kan gepaard gaan met bewusteloosheid. Symptomen zijn bijvoorbeeld verlammingen in het gezicht of in het lichaam, warrig spreken en denken, verstoring of verlies van het gezichtsvermogen, verdoofd gevoel in armen, benen of gezicht, tintelingen, ernstige hoofdpijn of duizeligheid en evenwichtsstoornissen.
Deze symptomen treden ook op bij een TIA, een tijdelijke doorbloedingsstoornis in de hersenen, maar verdwijnen dan meestal binnen een half uur weer."
Meestal is de slechte kwaliteit van de binnenwand van bloedvaten de oorzaak van een beroerte. Dit kan komen door ouderdom (aderverkalking), een ongezonde leefstijl, diabetes, een te hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterolgehalte.
Een beroerte ontstaat plotseling en kan gepaard gaan met bewusteloosheid. Symptomen zijn bijvoorbeeld verlammingen in het gezicht of in het lichaam, warrig spreken en denken, verstoring of verlies van het gezichtsvermogen, verdoofd gevoel in armen, benen of gezicht, tintelingen, ernstige hoofdpijn of duizeligheid en evenwichtsstoornissen.
Deze symptomen treden ook op bij een TIA, een tijdelijke doorbloedingsstoornis in de hersenen, maar verdwijnen dan meestal binnen een half uur weer."
4. Wat zijn de gevolgen en hoe zit het met herstel? Klopt dat je de meeste winst boekt tijdens de eerste twee weken na de beroerte en daarna eigenlijk niet meer?
"Zoals gezegd overlijden eenvijfde van de slachtoffer binnen een jaar. Degene die overleven kampen vaak met zowel lichamelijke als geestelijke stoornissen. De beschadigingen in de hersenen kunnen tot ongeveer een jaar na de beroerte in enige mate herstellen. Na zo'n twee jaar is er weinig verbetering meer merkbaar, daarna richt revalidatie zich vooral op verwerking, acceptatie en het beter leren omgaan met de overgebleven beperkingen.
De gevolgen van een beroerte kunnen worden onderverdeeld in lichamelijke (verlamming, incontinentie), emotionele en gedragsmatige (depressie, geen rem op emoties) en cognitieve gevolgen. In die laatste categorie vallen onder andere trager denken, geheugenzwakte, afasie (problemen met taal, spreken, lezen en schrijven), apraxie (moeite met meervoudige handelingen), neglect (een linker- of rechterhelft van het lichaam verwaarlozen) en agnosie (het niet herkennen van personen of voorwerpen). Sommige van deze gevolgen komen pas na enig tijd tot uiting."
De gevolgen van een beroerte kunnen worden onderverdeeld in lichamelijke (verlamming, incontinentie), emotionele en gedragsmatige (depressie, geen rem op emoties) en cognitieve gevolgen. In die laatste categorie vallen onder andere trager denken, geheugenzwakte, afasie (problemen met taal, spreken, lezen en schrijven), apraxie (moeite met meervoudige handelingen), neglect (een linker- of rechterhelft van het lichaam verwaarlozen) en agnosie (het niet herkennen van personen of voorwerpen). Sommige van deze gevolgen komen pas na enig tijd tot uiting."
5. Kunnen mensen, zoals in het doorstuurbericht wordt gesuggereerd, iets doen? Een beroerte voorkomen, de schade beperken?
"Een beroerte kan niet 100 procent voorkomen worden. De schade kan wel beperkt worden, maar zoals de mail zegt 'als een slachtoffer binnen drie uur bij een arts is, dat de effecten volledig ongedaan gemaakt kunnen worden' is niet waar. Wel is tijdverlies, hersenverlies. Hoe eerder je een arts belt, des te groter de kans dat je de schade kunt beperken."
Gelezen op gezondheidsnet.nl
- Aangemaakt op .
- Laatste update op .
- Raadplegingen: 6509
